Jakość
jest słowem używanym powszechnie przez wielu ludzi, w różnych
sytuacjach. Towarzyszy ono ludzkości już od czasów starożytnych. Jest to termin
ogólnie zrozumiały, każdy wie co on oznacza, jednakże jednoznaczne i precyzyjne
zdefiniowanie tego pojęcia sprawia wiele problemów. Trudność zdefiniowania jakości
wynika głównie z różnic w jego interpretacji przez poszczególnych użytkowników. Na
przestrzeni wieków powstało wiele definicji jakości, jednak do chwili obecnej nie ma
definicji uniwersalnej, mogącej zadowolić wszystkich. W poszczególnych definicjach
dominują różne aspekty (filozoficzny, techniczny, ekonomiczny, prawny czy
psychologiczny) w zależności od tego dla potrzeb jakiej branży, czy dziedziny wiedzy
były tworzone.
Jedną z pierwszych definicji jakości jest definicja
Platona z IV wieku p.n.e., w której
przeważa z pewnością aspekt filozoficzny:
„Jakość jest to pewien stopień doskonałości”
Według współczesnych autorytetów w dziedzinie jakości:
„Jakość to zgodność z wymaganiami” (P.B. Crosby)
„Przewidywalny stopień jednorodności i niezawodności przy możliwie niskich
kosztach i dopasowaniu do wymagań rynku” (E.W. Deming)
„Przydatność użytkowa” (J.M. Juran)
W definicjach tych zwraca się uwagę na takie elementy jak zgodność
z wymaganiami (przepisy, dokumentacja techniczna, ustalenia kontraktowe),
niezawodność, koszt oraz przydatność dla użytkownika (dostosowanie do jego potrzeb i
oczekiwań). Jest oczywiste, że pojęcie „jakość” związane jest nierozerwalnie z obiektem
(wyrobem, usługą). Podkreślone jest to wyraźnie w definicji zawartej w normie PN-ISO
8402 :1996 „Zarządzanie jakością i zapewnienie jakości – Terminologia”:
“Jakość - ogół właściwości obiektu, wiążących się z jego zdolnością do
zaspokojenia potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych”. (PN-ISO
8402:1996)
Z powyższej definicji wynika, że sam producent nie jest w stanie ocenić jakości wyrobu,
do pełnej oceny potrzebne jest potwierdzenie użytkownika w zakresie stopnia
zaspokojenia jego potrzeb.
Jakość trzeba więc rozpatrywać w kontekście potrzeb (wymagań) klienta, czyli
w aspekcie zewnętrznym, przeniesionych do specyfikacji dostawcy (aspekt
wewnętrzny). Oznacza to, że o jakości nie decydują same wymagania, ale możliwie
najlepsze ich ustalenie oraz stopień ich spełnienia.
Definicja zawarta w normie PN-EN ISO 9000:2001
Jakość- to
stopień, w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania
Uwaga 1 Termin „jakość można stosować z przymiotnikami takimi jak niska, dobra, doskonała
Uwaga 2 „inherentny”, jako przeciwny do „przypisany”, oznacza istniejący sam w sobie,
szczególnie jako stała właściwość.